Çocuklarda Anemi

Çocuklarda Anemi (Kansızlık)

Dünyada okul öncesi ve okul yaşında olan çocukların 600 milyonunun anemik olduğu bunlarında yarısının demir eksikliğine bağlı olduğu bilinmektedir. Amerika verilerine göre tüm çocukların %20’si çocukluk yaşları boyunca bir kez anemi tanısı almaktadırlar.

Anemi, çocukların yaş ve cinsiyetlerine göre normal aralığın 5.persantilin altında olması olarak tanımlanır.

 

Çocuklarda Hemoglobin, Hematokrit ve MCV Normal Değerleri

Anemi, sıklıkla kırmızı kan hücrelerinin (eritrosit) boyutuna göre mikrositik (<80 fl), normositik (80-100fl) veya makrositik(> 100 fl) olarak sınıflandırılmaktadır.

 

Anemi Nedenler

            Genel olarak anemi sıklığının çocuklarda azalmış olduğu bildirilse de düşük gelirli aile çocuklarında oran %13’lerden %15’lere yükselmiştir. Anemi  nedenleri çocuklarda yaşa göre değişir.

 

Çocuklarda Yaşa Göre Anemi Nedenleri

 

Yenidoğan

Kan kaybı

Plasenta ayrılması

Travma

Kafa derisi altına kanama

Anne-bebek veya ikiz eşleri arası kan transfüzyonu

İzoimmünizasyon

ABO kan grubu uyuşmazlığı

Rh uyuşmazlığı

Doğumsal

Herediter sferositoz

G6PD enzim eksikliği

Doğumsal Enfeksiyon

Parvovirus B19

HIV

Sifiliz

Kızamıkçık

Sepsis

Diamond Blackfan Anemisi

Fankoni Anemisi

 

1-3 Yaş

Demir eksikliği

Yetersiz alım (beslenme)

Kronik gizli kanama (fazla inek sütü, inflamatuvar bağırsak hastalığı, Parazit, Meckel Divertikülü)

Enfeksiyon

Kanama

Travma

Gastrointestinal sistemden kanama

Hemoglobin yapısı veya sentezinde bozukluk

Talassemi (Akdeniz anemisi)

Orak Hücreli Anemi

Eritrosit (Kırmızı Hücre) Enzim Bozuklukları

G6PD eksikliği

Piruvat kinaz eksikliği

 

Anemi, bir tanı değil bulgu olup neyin neden olduğu araştırılmaldır.  Çocuklarda anemi genel olarak eritroistlerin az üretilmesine veya artmış eritrosit yıkımına bağlıdır.

Demir eksikliği, çoğunlukla eritrosit üretiminin azalmasına yol açarak anemiye neden olmaktadır. Demir eksikliği için risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir.

Erken doğmuş bebekler

Beslenme bozukluğu

Günde 500-700 m’den fazla inek sütü tüketimi

Kronik kan kaybı

Diğer eritrosit üretiminin azalmasına yol açan durumlar ise

Kronik inflamasyon veya enfeksiyon

Böbrek yetmezliği

İlaç kullanımı

Viral enfeksiyonlar

Kemik iliği hastalıkları

 

Anemi için risk faktörleri

 

Azalmış eritrosit üretimi

Kronik hastalık anemisi

Böbrek hastalıkları

Hipotiroidi

Kronik inflamasyon veya enfeksiyon

Inflamatuvar bağırsak hastalığı (inflmasyon, beslenme bozukluğu)

Çölyak hastalığı (inflmasyon, beslenme bozukluğu)

Demir eksikliği

Pika (toprak yeme ve kurşun zehirlenmesi kısır döngüsüne dikkat)

Beslenme bozukluğu

Demir, folik asit, vitamin B12, Vitamin A, D eksikliği

Erken doğum

Azalmış demir depoları

Yakalama büyümesi için artmış demir ihtiyacı

Artmış eritrosit yıkımı

Ilaçlar

Primaquine

Sulfametoksazol

Nitrofurantoin

Fenitoin

Irk

Afrika (orak hücreli anemi)

Akdeniz, Asya (talessemi, akdeniz anemisi)

Bazı yahudi grupları, filipinliler, Yunan, Kürtler (G6PG eksikliği)

Aile öyküsü varlığı

Talessemi

Sferositoz

Orak hücreli anemi

 

Mekanik kalp kapakçığı

Cinsiyet

G6PD ve piruvat kinaz eksikliği X’e bağlı geçer (erkeklerde daha sık)

Splenomegaly (Dalak büyüklüğü)

 

Klinik Semptom ve Bulgular

Huzursuzluk

Pika (toprak yeme)

Sarılık

Nefes darlığı

Çarpıntı

Solukluk

Taşikardi

Glossit

Kalpte üfürüm

Büyüme geriliği

           

Tanısal Testler (Bu testler hastaya göre planlanır)

Tam kan sayımı

Perifeirk yayama

Demir

Demir bağlama kapasitesi

Ferritin

Retikülosit hemoglobin içeriği

Retikülosit sayımı

Mentzer Indeks (MCV/RBC sayısı, < 13 talessemi;  >13 Demir eksikliği)

Kan kurşun düzeyi

Gaitada gizli kan

Hemoglobin elektroforezi

Kronik hastalık şüphesi versa ilgili tetkikler

Folik asit

Vitamin B12

Tiroid fonksiyon testleri

Karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri

 

 

 

Amerika Pediatri Akademisinin anemi tarama önerileri aşağıda sıralanmıştır.

Amerika Pediatri Akademisi

Demir eksikliği anemisinin sık olduğu bölgelerde

Tıbbi riski olan bebeklerde

Demir eksikliği için risk oluşturan diyetle beslenen çocuklarda

9-12. aylarda tarama, bundan 6 ay sonra tekrar

Risk Grupları

Erken doğan bebekler

Düşük doğum ağırlıklı bebekler

Düşük demir içerikli beslenen infantlar

6 aydan büyük anne sütü ile beslenen ve demir desteği almayan bebekler

 

 

Tedavi

 

Anemi tedavisi nedene yönelik olarak planlanır. Demir eksikliği, belli kurallar çerçevesinde ağızdan demir ile tedavi edilir. Zaman zaman damardan demir tedavisi de gerekebilir. Anemiye bağlı semptomu olan derin anemili çocuklarda kan yransfüzyonu yapılır ve bu arada neden yönelik tetkikler yürütülür.

Demir eksikliğinin önlenmesi için günlük yaşa göre alınması gereken miktarlar alınmalıdır.

 

Günlük Demir İhtiyacı

 

Zamanında doğmuş bebeklerde 4-6 aya kadar

0,27 mg

4-6. ay- 1 yaş arası

11 mg

Erken doğan veya düşük doğum ağırlıklı bebeklerde 1 ay-1 yaş arası

2-4 mg/kg

1-3 yaş

7 mg