Ani bebek ölümü sendromu (ABÖS), bir yaşın altındaki bebeklerde açıklanamayan bir şekilde ani ölümdür. Genellikle gece, uyku sırasında meydana geldiği düşünülmektedir. ABÖS gelişiminde birden fazla faktörün rol oynadığı düşünülmektedir. ABÖS oluşumunda anne baba, bebek ve çevreye bağlı pek çok risk faktörü bulunmaktadır. Bebeğin yüzüstü uyku pozisyonu, yatak yüzeyinin yumuşak olması, battaniye, yastık, yumuşak nesneler, minderler, uyku sırasında başını veya yüzünü battaniyeyle örtülmesi, yatak paylaşımı, odanın veya bebeğin aşırı ısıya maruz kalması, erkek cinsiyeti, prematüre veya düşük doğum kilolu bebekler ve kardeş veya ikizde ABÖS risk faktörleri arasındadır.
Hava yolu açıklığının sağlanması için bebeklerin ebeveyn yatak odasında ebeveyn yatağı dışında sert bir yatakta, bir yaşına kadar sırtüstü pozisyonda, ince lastikli bir çarşafla kaplı sert, düz bir zeminde uyuması gerekir. Aşırı sıcaktan korunmalı, anne sütüyle beslenme (emzirme) desteklenmeli, 1 ay ile 1 yaş arasındaki bebeklerde emzik kullanımı öneriliyor. Ayrıca annenin hamilelik döneminden itibaren tütün ürünleri, alkol ve madde kullanımından uzak durması gerekir.
Nasıl Önlenir ?
Uyuma pozisyonu:Bebeklerin hava yolu açıklığının sağlanmasından emin olacak şekilde sırtüstü yatırılmalıdır. Anne baba yatak odasında, ebeveynin yatağı dışında, sağlam bir yatakta, bir yaşına kadar ya da bebek sırtüstü pozisyondan yardım almadan kendi kendine dönebilene kadar sırtüstü pozisyonunda uyuması sağlanmalıdır.
Uyunan alan yüzeyi:Düz ve orta sertlikte olmalıdır. Çarşaf gergin ve döşeği tam sarmış olmalıdır. Çarşafın çıkmasını sağlayacak çarşaflar seçilmelidir. Yatak içinde oyuncak, kablo, biberon veya başka bir şey bulunmamalıdır. Araba koltuğu veya bebek arabası gibi ürünler uyuma alanı olarak kullanılmamalıdır. Yatak üzerine herhangi bir şeyin örneğin tablo, resim vs düşme olasılığı olan bir noktaya konmamalıdır.
Oda ısısı: Aşırı sıcak ortamda ABÖS riski artmaktadır. Bu nedenle oda ısısı 23-24 C’de tutulmalıdır. Oda sıcaklığına göre bebek giydirilmeldir.
Yatak paylaşımından kaçınma: Bebek ilk bir yılında anne baba ile aynı odada uyumalıdır. Ancak anne baba kesinlikle bebekle aynı yatağı paylaşmamalıdır. Yapılan çalışmalarda en önemli risk faktörünün yatak paylaşımı olduğu görülmektedir.
Emzirme: Anne sütüyle beslenen bebeklerde ani bebek ölüm sendromu riskinin %50 oranında azaldığını biliyoruz. Dikkat edilirse ilk 3 ayda bebeğin en geç 3 saatte bir, ikinci 3 ayda yani 3 ile 6. ayda en geç 5 saatte bir beslenme gerekliliği düşünüldüğünde bu aynı zamanda bebeklerle bu sıklıkla da temas kurulduğu anlamına gelir. Bu da çocukta herhangi bir riskin olup olmadığının tespitini daha kolay hale getirir.
Emzik: Emzik kullanımı bebek beslenmesi ve kilo alımı garanti altına alındıktan sonra sağlanmalıdır. Yani ilk bir ayda anne sütünün stabil gelişi sağlanmalı ve ondan sonra bebeğe emzik verilmelidir. Amerikan pediatri akademisi emziği, yalancı doygunluk sağlamk için değil anne sütünü aldıktan ve doyduktan sonra sakin ve huzurlu bir şekilde uyumasını ve ani bebek ölüm sendromu riskinden korunması amacıyla önermektedir. Emzik bir ipe ya da kordona bağlanmamalıdır. Bu arada yeri gelmişken, bebeğin boynuna kolyeler, gerdanlıklar vs de kesinlikle asılmamlıdır. Bunlar da özellikle bebeğin boğulmasına yol açabilecek tehlikeli aparatlardır. Bebeğin vücudunda, güzelce giydirilmiş kıyafetleri dışında hiçbir şey bulunmamalıdır.
Alkol, Tütün ve Uyuşturucu Kullanımından Kaçınma: Gebelik sırasında alkol, tütün ve uyuşturucu madde kullanımının bebekte gelişim bozukluklarına yol açarak doğum sonrasında ani bebek ölüm sendromu riskini artırdığı net olarak bilinmektedir. Dolayısıyla gebelikten itibaren (aslında hayatın hiçbir döneminde kullanılmamalıdır) bu alışkanlıklar kesinlikle terk edilmelidir.