Çocuklarda Akut Karın Ağrısı

Çocuklarda karın ağrısı sık görülen bir sorun olup, çocukların karın ağrısını tarif etmelerindeki güçlükler nedeni ile değerlendirilmesi ve tanı konulma süreci zor olabilir. Karın ağrısını akut ve kronik olarak ayırmak mümkündür. Ancak burada akut olarak ortaya çıkan her karın ağrısı cerrahi bir nedene bağlı değildir. Tersine kronik olarak devam eden bir karın ağrısının nedeni de cerrahi bir sorun olabilir. Dolaysıyla karın ağrısı değerlendirilirken hastanın özellkleri, karın ağrısının özellikleri ve ağrıya eşlik eden durumlar dikkatle incelenmelidir.

 

Akut karın ağrısı ile gelen çocukların çoğunda, önemli olmayan gastroenterit, kabızlık veya viral bir hastalık bulunmaktadır. Vakaların yaklaşık %1’nde cerrahi bir problem tesbit edilebilmektedir. Karın ağrısının üç şekilde hissedildiği hastalar tarafından ifade edilebilir ve bu bilgiler karın ağrısı nedenleri hakkında ipucu verebilir. Birincisi karın bölgesinde yanma tarzında olan bir ağrıdır  ve hasta tüm karında ağrı tarifler.  İkincisi sert, keskin ve bıçak saplanır tarzda ve sıklıkla yeri belirlenebilen bir ağrı olup sıklıkla cerrahi bir durum veya böbrek taşlarını işaret edebilir. Üçüncüsü ise yansıyan ağrı dediğimiz bir ağrı olup zatürre (pnömoni) nedeni ile karın bölgesinde ağrı hissedilmesidir. Karın ağrısı nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.

 

Çocuklarda Karın Ağrısı Nedenleri

Gastrointestinal Sistem,

Apandisit

Karın travması

Fıtık (düğümlenmiş)

Bağırsak tıkanıklığı (intussusception, volvulus)

Meckel’s divertikülü

Nekrıtizan enterokolit

İntestinal perforasyonu

İnflamatuvar bağırsak hastalığı

Gastroenterit

Kabızlık

Peritonit

Peptik Ülser

Mezenterik Lenfadenit

 

Karciğer, Dalak ve Pankreas İlişkili

Hepatiti

Karaciğer absesi

Kolesistit

Kolelitizis (safra kanallarında taş)

Dalakta enfarkt

Dalak yırtılması

Pankreatit

 

 

Genitoüriner Sistem

İdrar yolu enfeksiyonu

Nefrolitiazis

Dismenore

Pelvik inflamatuvar hastalık

Dış gebelik

Over veya testis torsiyonu

 

Kalp ilişkili

Myokardit

Perikardit

Endokardit

Konjestif kalp yetmezliği

Akciğer ilişkili

Alt lob pnömonisi (zatürre)

Pnömotoraks

Diyafragmatik plörezi

 

Hematolojik (Kan sistemi ilişkili)

Orak hücreli anemi

Hemolitik üremik sendrom

Akut Lösemi

Henoch-Schölein Purpura

Vazooklusif kriz

 

Metabolik

Diyabetik ketoasidoz

Hipoglisemi

Akut adrenal yetmezlik

Akut porfiri

 

Nörolojik

Karın epilepsisi

Karın migreni (abdominal migren)

Herpes (Zona)

Radikülit

 

Toksin ve İlaçlar

Kurşun zehirlenmesi

Yılan sokması

Eritromisin

Salisilat

 

Diğer

İnfantil kolik

Farenjit

Fonksiyonel ağrı

Anjiyonörotik ödem

Yukardaki listeden de görüldüğü gibi karın içi ve karın dışı bir çok organ ve ya sistemi ilgilendiren hastalıklar karın ağrısı ile başvururlar. Bu nedenle karın ağrısı ile başvuran hastalarda ayrıntılı öykü alınması ve tekrarlayan muayeneler hayati önem taşımaktadır. Muayene bulgularına ek olarak çeşitli kan testleri ve görüntüleme tetkiklerinden de (tomografi, x-ray) faydalanılabilir. Bütün değerlendirmelere rağmen hastanın tanısı halen kesin değilse hasta yatırılarak gözlem altına alınmalıdır.

Hastadan öykü alınırken karın ağrısının nasıl başladığı, nasıl seyrettiği, ağrı bölgesi, ağrının yoğunluğu ve karakteri ile ağrıyı arttıran veya azaltan faktörler mutlaka sorgulanmalıdır. Ağrı nedenleri açısından hastanın yaşı çok önemlidir. Hastanın yaşına göre ağrı nedenleri aşağıda sıralanmıştır.

 

Çocuklarda Yaşa Göre Karın Ağrısı Nedenleri

 

Yenidoğan ve İnfantlar (bir yaş altı)

İnfantil kolik (gaz ağrısı)

Gastroenterit

Kabızlık

Hirschsprung’s Hastalığı

Fıtık (düğümlenmiş)

İnnvajinasyon (bağırsak düğümlenmesi)

Volvulus (bağırsağın kendi ekseni etrafında dönmesi)

İdrar yolu enfeksiyonu

 

Çocuklar

Gastroenterit

Apandisit

Kabızlık

Fonksiyonel ağrı

Diyabetik ketoasidoz

İdrar yolu enfeksiyonu

Travma

Farenjit

Pnömoni (Zatürre)

Henoch Schölein Purpura

Mezenteril lenfadenit

 

Adolesan

Apandisit

Gastroenterit

Kabızlık

Dismenore

Pelvik İnflamatuvar Hastalık

Dış gebelik

Over veya Testis Torsiyonu

Kolesistit

İnflamatuvar Bağırsak Hastalığı

Pankreatit

 

Ağrının kaka yapma sonrası geçmesi sorunun kalın bağırsak kaynaklı olduğunu gösterirken, kusma sonrası rahatlama ise ince bağırsak kaynaklı soruna işaret eder. Kusma, karın ağrısından sonra ortaya çıkıyorsa bu genelde cerrahi bir sorun akla getirirken, kusma karın ağrısından önce ortaya çıkıyorsa bu sıklıkla medikal bir karın ağrısı nedenini gösterir. Herhangi bir çocuk safralı kusuyorsa mutlaka bağırsak tıkanıklığı ekarte edilmelidir.

Karın ağrısı olan hastada eşlik eden ateş, hipovolemi (vücu sıvı miktarında düşüklük), çarpıntı, nefes darlığı olması enfeksiyon veya enflamatuvar hastalıklar açısından önemlidir.

Hastalar dikkatli bir öykü alma ve fizik muayeneden sonra çeşitli testlerle değerlendirilir. Bu testler tam kan sayımı, idrar tahlili, kan şeker düzeyi, elektrolitler tüm hastalarda kontrol edilir. Adet gören çocuklarda mutlaka gebelik testi yapılır. Düz karın grafisi bağırsak tıkanıklığı veya nağırsak perforasyonu için mutlaka çekilir. Zatürreyi ekarte etmek için akciğer grafisi çekilebilir. Hastadaki diğer bulgulara göre karın ultrasonu ve/veya bilgisayarlı tomografi çekilebilir. Çocuklarda radyasyon içermemesi nedeni ile ultrason, çoğunlukla tercih edilmelidir.